HISTORIA MIASTA ŻYWCA

Miasto Żywiec jest położone przy ujściu rzeki Koszarawy do Soły, w malowniczej kotlinie, na wysokości 355 m. Nazwa Żywiec nie jest jednoznacznie wyjaśniona, ponieważ jedni w oparciu o "Dziejopis Żywiecki" Komonieckiego wiążą ją z hodowlą nierogacizny, która na tych terenach była szczególnie rozwinięta, inni z legendą o pogańskiej bogini Żywii. Historia miasta liczy ponad 700 lat. Pierwszą wzmiankę zapisaną w świętopietrzu, napotyka się już w 1308 roku. Była to wówczas osada licząca niewiele ponad 500 mieszkańców. Pierwsze przywileje, które stworzyły podstawy ekonomicznego rozwoju Żywca, zostały nadane miastu z końcem XIII, a początkiem XIV wieku, za czasów panowania książąt śląskich.

W roku 1457 król Kazimierz Jagiellończyk kupił od księcia Jana Oświęcimskiego księstwo oświęcimskie, prawdopodobnie wraz z Żywiecczyzną, którą podarował Piotrowi Komorowskiemu w 1467 roku. Komorowscy władali ziemią żywiecką przeszło 150 lat, bo aż do roku 1624. Oni to wyposażyli miasto w nowe uprawnienia i przywileje jak: wyłączne prawo robienia słodu, warzenie i szynkowanie piwa (1537 r.), pobór drewna, przywilej na wolny targ i darowali miastu swój browar (1548 r.).

Po Komorowskich "Państwo Żywieckie" przeszło drogą zastawu w posiadanie rodziny królewskiej Wazów, stanowiąc jej własność przez okres pół wieku, tj. od 1624 do 1678 roku.

Za cenę 600 tys. złotych Żywiecczyznę otrzymała żona Zygmunta III Wazy - królowa Konstancja. Będąc właścicielką tej ziemi, w 1626 roku wydaje ordynację dla miasta Żywca, która reasumowała wszystkie dotychczasowe nadania i przywileje oraz porządkowała administrację władz miejskich i posiadłości żywieckich.

W 1655 roku po śmierci Karola Ferdynanda Wazy, biskupa płockiego i wrocławskiego Żywiec stał się wyłączną własnością króla Jana Kazimierza. W tym też roku nastąpił najazd Szwedów na Polskę, w czasie którego ludność ziemi żywieckiej wykazała się wielkim bohaterstwem w obronie zagrożonej ojczyzny.

Następnie właścicielami Żywiecczyzny zostali Wielopolscy. Okres rządów Wielopolskich charakteryzuje się przede wszystkim, mimo ucisku feudalnego dalszym rozwojem rzemiosła i jego cechów, a dzięki temu również szkolnictwa i oświaty.

W roku 1808 ziemia żywiecka przechodzi pod rządy syna króla polskiego Augusta księcia Alberta, po którego śmierci w 1822 roku ziemię otrzymał w dziedzictwie arcyksiąże Karol Habsburg. Ostatnim właścicielem tych włości i miasta był arcyksiąże Karol Stefan Habsburg.

Na czas posiadania Żywiecczyzny przez Wielopolskich i Habsburgów przypada okres rozbiorów Polski. W ich wyniku ziemie te stały się częścią składową Galicji. Na ten okres czasu przypada również powstanie zalążków takich zakładów jak: Śrubiarnia (1837), Odlewnia Żeliwa w Węgierskiej Górce (1838) i Browar (1856). Rozwój ich spotęgował się po roku 1878, kiedy to dzięki staraniom Habsburgów uruchomiono linię kolejową Bielsko-Żywiec, a w roku 1885 linię Sucha-Żywiec.

W takiej właśnie sytuacji społeczno-gospodarczej zastaje Żywiecczyznę niepodległość. W tym także okresie Żywiecczyzna otrzymuje status powiatu w obrębie województwa krakowskiego. Jego granica biegnie od szczytu Baraniej Góry przez Skrzyczne, obejmuje swym zasięgiem: Słotwinę, Porąbkę, Międzybrodzie, Leskowiec, Suchą, Zawoję, Stryszawę, Lachowice, stoki Babiej Góry oraz masywy Pilska i Wielkiej Raczy. Żywiec Staje się miastem powiatowym. Obszar miasta w 1921 roku wynosił 1274 ha, ilość domów dochodziła do 824, a mieszkańców do 6870 osób.

W 1938 roku powiat żywiecki obejmuje obszar 115271 ha, około 1152 km kw., ilość mieszkańców 140 tys.

W 1939 roku po napadzie Niemców na Polskę Żywiecczyzna zostaje wcielona do III Rzeszy. Od stycznia do kwietnia 1945 roku trwają tu zaciekłe walki. 5 kwietnia w godzinach rannych żołnierze radzieccy wyzwolili miasto.

18 stycznia 1950 roku została postanowiona zmiana granic miasta. W rezultacie w granicach miasta znalazły się: Sporysz, Kocurów, Isep oraz Zabłocie z przysiółkiem Pawlusie. Powierzchnia miasta wzrosła do 3296,70 ha a ludność do 16242 osób. W 1955 roku ludność Żywca liczyła ok. 18 tys. osób.

W 1975 roku w wyniku nowego podziału administracyjnego kraju Żywiec został włączony do województwa bielskiego. Leży około 20 km na południe od stolicy województwa Bielska-Białej, z którą ma dogodne połączenie kolejowe i autobusowe.

Miasto z małej, rzemieślniczej mieściny przekształciło się w ośrodek przemysłowy, stało się także ważnym ośrodkiem turystycznym, gdyż właśnie przez nie wiodą szlaki komunikacyjne do najpiękniejszych zakątków Beskidu Żywieckiego - Korbielowa, Rajczy, Ujsół, Zwardonia, Koszarawy i Sopotni, a dalej do Zawoi u stóp Babiej Góry i Zakopanego.

Żywiec, leżący w otoczonej górami kotlinie, jest centrum i stolicą naszego regionu. Od wieków zmieniający się na zamku żywieckim panowie dziedziczni wpływali na bieg historii miasta. Był też Żywiec centrum gospodarczym, w którym rzemiosło i handel decydowały o randze i bogactwie miasta i jego mieszkańców. Tu w Żywcu przez wieki, w cieniu górującej nad miastem, strzelistej wieży farnego Kościoła, rozwijała się wiedza, kształtowała kultura i sztuka, która stanowi najcenniejsze dziedzictwo naszych przodków. Fara żywiecka, wokół której rozrastało się miasto, była sercem, które biło w rytm dzwonów odmierzających mieszkańcom żywieckiego grodu godziny codziennego trudu nad budowaniem i gromadzeniem tego, co dziś stanowi nasze bogactwo i dumę. Niechże więc historia żywieckiego kościoła będzie nie tylko przypomnieniem zdarzeń z minionych wieków, ale wyrazem czci dla pokoleń przodków pracujących "Bogu na chwałę - ludziom na pożytek".